De Amerikaanse auteur David Rock beschrijft in zijn boek “Your Brain at Work” dat er vijf criteria zijn die van sterke invloed zijn op het mee of tegen bewegen van een ander in het leer- of veranderingsproces. Hij geeft aan dat onze hersenen in een weg van of naar toe staat kunnen komen. In leer- of veranderingsprocessen wil je de ander het liefst in de naar toe staat hebben. Naar aanleiding van onze jarenlange ervaringen hebben wij er zes criteria van gemaakt die mede beïnvloed zijn door de drie psychologische basisbehoeften (autonomie, meesterschap en verbondenheid) zoals die gehanteerd worden in het progressie gericht werken.
De zes criteria zijn de volgende:
- Zingeving (ik heb het gevoel dat wat ik doe een zinvolle bijdrage oplevert en dat ik me kan verbinden met de doelen van de organisatie)
- Eerlijkheid (ik heb het gevoel dat er eerlijk met mij en de zaken die met mij te maken hebben wordt omgegaan)
- Bij de groep horen (ik hoor erbij en wordt betrokken bij de zaken die relevant voor mij zijn en ik mag meedoen)
- Respect voor mij en mijn perspectief (ik en de manier waarop ik naar de wereld kijk wordt gezien en gerespecteerd)
- Autonomie (ik zit aan het stuur van mijn eigen auto en bepaal binnen de kaders van de organisatie de richting waarin ik me beweeg en ontwikkel)
- Stap voor stap ontwikkelen (ik wil het gevoel hebben toegerust te zijn voor mijn taken en wil me graag verder ontwikkelen op die gebieden waar ik talent voor heb)
Als ezelsbrug zijn de eerste letters te gebruiken (ZEBRAS). Indien je positieve impulsen geeft op de ZEBRAS criteria zal iemand makkelijk met je meebewegen. Geef je negatieve signalen af in relatie tot deze criteria dan zal de ander weg bewegen.
Onze hersenen zorgen voor een reactie en creëert drie manieren van weg bewegen:
- vechten (ja maar b.v.)
- vluchten (de ander wordt erg stil, hij doet niet meer mee, je raakt de ander uit het oog, hij gaat je vermijden)
- bevriezen (je ziet letterlijk iemand bevriezen)
Vul op een positieve manier de ZEBRAS criteria in naar de ander toe en deze zal graag met je meebewegen en dat is in mijn ogen essentieel in leer- en of veranderingsprocessen.